๋ธ๋ก๊ทธ ์ฎ๊ฒผ์ต๋๋ค! ๐ก integer.blog
Efficiently Inefficient: How Smart Money Invests and Market Prices Are Determined
by Lasse Heje Pedersen, 2015
์ด ์ฑ ์ ๋๋ฌผ๋จธ๋ฆฌ ๋ํ์ธ ์ฒ์๋ก๋์ ์ถ์ฒ์ฌ๋ฅผ ๋ณด๊ณ ๊ตฌ๋งคํ๋ค.
์ด ์ฑ ์ ์์ฐ์ด์ฉ์ ์ ์ข ์ฌํ๋ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ๋ฐฐ์ฐ๊ฒ ๋๋ ๋ชจ๋ ์ง์์ ์ ๋ฆฌํ ์์ฝ ๋ ธํธ์ด์ ๊ต๊ณผ์๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ ํค์งํ๋๋ผ๋ ๋น๋ฐ์ค๋ฌ์ด ์์ฅ์ ์กด์ฌํ๋ ๋ชจ๋ ์ด์ ๊ตฌ์กฐ์ ๋น์ฉ๊น์ง ๋ค๋ฃฌ๋ค๋ ์ ์์ ํ๋ฅญํ ๊ฐ์ด๋์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ ์์ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ๋นํจ์จ์ ์ธ ์์ฅ ๊ฐ๋ ์ ์์ปจ๋ ์ฟ ํก์์ ํ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ ๋ฌผ๊ฑด์ด ์๋ฌด๋ฆฌ ์ ๋ ดํด์ ธ๋ ‘๋จ๋ ๊ฒ ์์ ์ ๋’๋ก ์ ๋ ดํด์ง์ง ์๋ ์ด์ ๋ฅผ ์ค๋ช ํด ์ฃผ๋๋ฐ, ์ธ๊ฐ์ด ์์ ์ ๋๊ณผ ์์ฐ์ ๊ตํํด ๋๊ฐ๋ ์๋ณธ ์์ฅ์์๋ ํฌ์ฐฉํ๊ธฐ ํ๋ ๋ฏธ๋ฌํ ๊ธฐํ ์์ธ์ด ๊ณ์ ๋จ์ ์๋ค๋ ์๋ฏธ๋ก ์ฐ์ธ๋ค. ์ด๋ฐ ์์ฅ ์์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ์ฌ๋ฌ ํฌ์ ์ฃผ์ฒด๋ค์ ๊ณ ๋ฏผ์ ์ด๋ก ์ ์ผ๋ก ์ ๋ฆฌํ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๋ค์ํ ์ธํฐ๋ทฐ์ ์ค๋ช ์ ํตํด ๊ฐ์ ์ฒดํํด ๋ณผ ์ ์๋ค. ํ์ ์ ๋ณธ์ง๊ณผ ์ด๋ฉด์ ๋ชจ๋ ๊ท ํ ์๊ฒ ๋ณด์ฌ ์ค๋ค. - ์ฒ์๋ก, ๋๋ฌผ๋จธ๋ฆฌ ๋ํ, <๋ถ์ ํ์ฅ> ์ ์ -
๋ด๊ฐ ์๋ ํค์งํ๋๋ ํค์งํ๋๋ ๊ณ ๊ฐ์ ํฌ์๊ธ์ ๊ตด๋ ค์ ๋์ ๋ฒ๊ณ , ์์๋ฃ์ ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ฅผ ์ฑ๊ธด๋ค
๊ฐ ์ ๋ถ์๋ค.
ํฌ์๊ธ์ ์ด๋ป๊ฒ ๊ตด๋ฆฌ๋์ง, ์ด๋ค ๊ธ์ต ์ํ๋ค์ ํฌ์ํ๋์ง ์ ํ ๊ฐ์ด ์์๋ค.
๊ทธ๋ค์ด ๋จ์ํ ์ฆ๊ถ์ด๋ ์ฑ๊ถ, ๊ธ, ์์์ฌ ๋ฑ์ ํฌ์ํ๋ค๊ณ ๋ง ์๊ฐํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
์ด ์ฑ ์ ํตํด ๋ด๊ฐ ๊ฐ์ง ๊ธ์ต ๊ด๋ จ ์ง์์ ๊ตฌ๋ฉ๋ค์ ๊ฝค ๋ง์ด ๋งค์ธ ์ ์์๋ค.
- ๋ค์ํ ์ข ๋ฅ์ ๊ธ์ต ์์ฅ์ ์กด์ฌ์ ์๋ ์๋ฆฌ๋ฅผ (๊ฐ๋ต์ ์ผ๋ก) ์๊ฒ ๋์๊ณ ,
- ์ด๋์ ๊ฐ ๋ง์ด ๋ฃ๊ณ , ๋ณด์์ง๋ง ๊ฐ๋ ์ ๋ํด ์ ๋ชจ๋ฅด๋ ๊ธ์ต ์ง์๋ค์ ๋ํด ์๊ฒ ์์๊ณ ,
- ํฌ์์ ๋ํด ๊ทธ๋์ ์คํดํ๊ณ ์๋ ๊ฒ๋ค์ ๋ฐ๋ก ์ก๊ณ , ์ฐธ์ ํ ๊ด์ ๋ค์ ๋ค์ ์ ํ ์ ์์์ผ๋ฉฐ,
- ๊ฐ์ธํฌ์์๊ฐ ์ํ๋ฅผ ์ถ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ด ์ ๋ถ๋ฆฌํ ์ธ์ํฐ์ ๋ฐ์ด๋๋ ๊ฒ์ธ์ง ์๊ฒ ๋์๊ณ ,
- ํค์งํ๋๋ค์ด ์ผ๋ง๋ ์น๋ฐํ ๊ณ์ฐ๊ณผ ์ ๋ต์ผ๋ก ํฌ์ํ๋์ง ์๊ฒ ๋์๊ณ ,
- ๊ธ์ต ์ํ ์์์ ๋ฌธ๋งน์ด ๋์ด๋ฒ๋ฆฌ๋ ๋ด ์์ ์ ๋ง์ฃผํ๊ณ ,
- ์ ์ค์ ์ธ ํฌ์์๋ค์ด ์ค๋ก ์ผ๋ง๋ ๋๋ํ๊ณ ๋๋ฒํ๋์ง ์ ์ ์์๋ค.
600ํ์ด์ง์ ๋ฌํ๋ ์ฑ
์ด๊ณ , ๊ธ์ต ๊ด๋ จ ์ํ ๊ณต์๋ค๋ ๋ง์ ์ฝ๊ธฐ ์ฝ์ง ์์์ง๋ง,
์๊ฐ์ ํฌ์ํ ๊ฐ์น๊ฐ ์ถฉ๋ถํ ์ฑ
์ด์๋ค.
๋ฐ์ค ์น ๋ฌธ์ฅ๋ค
- ๋ค์ํ ์์ ์๋ ฅ๊ณผ ์ ๋์ ๋ง์ฐฐ๋ก ์ธํด ๊ฐ๊ฒฉ์ ํ๋๋ฉํธ ๊ฐ์น์์ ๋ฉ์ด์ง์ง๋ง, ์๊ธ ๊ด๋ฆฌ์๋ค ์ฌ์ด์ ์น์ดํ ๊ฒฝ์์ผ๋ก ์ธํด ๊ทธ ์ฐจ์ด๋ ์ด๋ ์ ๋ ์ต์ ๋๋ฉฐ, ์ด ๊ณผ์ ์ ํจ์จ์ ์์ค์ ๋นํจ์จ์ ์์ฅ์ ๋ง๋ ๋ค. (p.27)
- ์ ๋์ฑ์ด๋ ๊ฑฐ๋ํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ์๊ธ ๊ด๋ฆฌ์๋ค์ด ์ ๋์ฑ์ ์ ๊ณตํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ค๋ฅธ ํฌ์์๋ค์ด ๋ฐ๋ ํฌ์ง์ ์ ์ทจํ์ฌ ๊ฑฐ๋ํ ์ ์๋๋ก ๋๋๋ค๋ ๋ป์ด๋ค. ์ ๋์ฑ์ ์ ๊ณตํ๋ ์๊ธ ๊ด๋ฆฌ์๋ค์ด ์์ต์ ์ป๋ ์ด์ ๋ ์ ๋์ฑ ์์์๋ค์ด ํ๋๋ฉํธ ๊ฐ์น์ ์ ํํ ๊ฐ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์๋๋๋ผ๋ ๊ฑฐ๋ํ ์ ์๋ ๊ธฐํ๋ฅผ ๊ฐ์น ์๊ฒ ์๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค(ํ๋ฒ๊ฑฐ์ ๋ค์ด๊ฐ ์ฌ๋ฃ๋น๋ณด๋ค ๋น์ผ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํ๋ฒ๊ฑฐ๋ฅผ ์ฌ๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ๋ค). (p.28)
- ๊ท์น์ ๊ฐ์ ธ๋ผ. ํญ์ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ฅด๋ ์ธ์ ๊ท์น์ ์ด๊ธธ์ง ์๊ณ ์์ด๋ผ. (p.39)
- ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์ฅ ์ง์๋ฅผ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก ์ผ์ ์์ฅ์ ์ด๊ธฐ๋ ค๊ณ ํ๋ ๊ณต๋ชจํ๋์ ๋ฌ๋ฆฌ, ํค์งํ๋๋ ํ๊ธ์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ‘์ ๋ ์์ต ๋ฒค์น๋งํฌ’๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ค. ํค์งํ๋๋ ์ฃผ์ ์์ฅ์ ์ด๊ธฐ๋ ค ํ์ง ์๊ณ ์ด๋ค ํ๊ฒฝ์์๋ ๋์ ๋ฒ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋๋ฐ, ์ด๊ฒ์ด ‘ํค์ง’๊ฐ ์๋ฏธํ๋ ๋ฐ๋ค. (p.55)
- ๊ฒฐ๊ตญ ์ต์ข
ํฌ์์๊ฐ ์์ฅ์ ์ด๊ธฐ๋ ค๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ‘์ด์ค ๋นํจ์จ์ฑ’์ด ์กด์ฌํด์ผ ํ๋ค. (p.58)
- ์ฒซ์งธ, ์กํฐ๋ธ ํฌ์์๊ฐ ์ด๊ณผ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๊ธฐ๋กํ ์ ๋๋ก ์ฆ๊ถ ์์ฅ์ ๋นํจ์จ์ ์ด์ด์ผ ํ๋ค.
- ๋์งธ, ๊ธฐ๋๋๋ ์ด๊ณผ ์ฑ๊ณผ๋ณด๋ค ์์๋ฃ๋ฅผ ๋ฎ๊ฒ ๋ถ๊ณผํ๋ ์๊ธ๊ด๋ฆฌ์๋ฅผ ์ต์ข ํฌ์์๊ฐ ์ฐพ์ ์ ์์ ์ ๋๋ก ์๊ธ๊ด๋ฆฌ ์์ฅ์ด ๋นํจ์จ์ ์ด์ด์ผ ํ๋ค.
- ์ฆ๊ถ์ด ๋น์ ์์ ์ธ ๋งค์ ์๋ ฅ์ ์ง๋ฉดํ๋ฉด ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์์นํ๊ณ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ํฅํ ๊ธฐ๋ ์์ต๋ฅ ์ด ๋น์ ์์ ์ผ๋ก ๋ฎ์์ง๋ค. ๋ฐ๋ฉด ๋ค๋ฅธ ์ฆ๊ถ๋ค์ ์์ฅ์์ ์์ธ๋์ด, ๋ฎ์ ๊ฐ๊ฒฉ๊ณผ ๋์ ๊ธฐ๋ ์์ต๋ฅ ๋ก ์ด์ด์ง ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ํฉ์์ ‘์ญ๋ฐ์(contrarian) ํฌ์ ์ ๋ต’์ ์ ๊ฐ ๋งค์ ๋ฐ ๊ณ ๊ฐ ๋งค๋๋ฅผ ํตํด ์ ๋์ฑ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์์ต์ ์ป์ ์ ์๋ค. (p.100)
- ๋ง์ฝ ๊ณต๋งค์๋ค์ด ์์์ ๋ ผ์๋ ๋ชจ๋ ๋น์ฉ๊ณผ ์ํ ์์ด ๊ฑฐ๋๋ฅผ ํ ์ ์๋ค๋ฉด, ์์ฅ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋น๊ด๋ก ์๋ค๊ณผ ๋๊ด๋ก ์๋ค์ ๊ด์ ์ ํตํฉํ์ฌ ๋ ๋ง์ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ด๋ค. ํ์ง๋ง ๊ณต๋งค๋๋ฅผ ํ๋ ๋ฐ๋ ์ฌ๋ฌ ์ด๋ ค์์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ฒฌํด๋ฅผ ๋ฐ์ํ๊ธฐ๊ฐ ๋ ์ด๋ ค์ฐ๋ฉฐ, ์ฃผ์์ด ๊ณ ํ๊ฐ๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ธ์ ๋ ์กด์ฌํ๋ค. (p. 230)
- ํฌ์์๋ค์ด ์ฃผ์์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ๋ด์ฌ ๊ฐ์น๋ณด๋ค๋, ๋ด์ผ ๋งค์์๋ค์ ์๊ฒฌ์ผ๋ก ์ธํด ๋ด์ผ์ ์ฃผ๊ฐ๊ฐ ์ด๋ป๊ฒ ๋ ๊ฒ์ธ์ง์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๋ค๋ ๋ป์ด๋ค. ๋ฏธ๋์ ๋งค์์๋ค๋ ์ธ์ ๊ฐ๋ ๋งค๋๋ฅผ ํด์ผ ํ๋ฏ๋ก ํ๋๋ฉํธ์ ์ฃผ์๋ฅผ ๊ธฐ์ธ์ด๊ฒ ๋๊ณ , ๊ทธ๋ค์ ์๊ฒฌ์ ์ง์คํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฒฐ๊ตญ ํจ์จ์ ์ธ ์์ฅ์ผ๋ก ์ด์ด์ง ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ผ์ธ์ค๊ฐ ๋งํ๊ณ ์ ํ๋ ๋ฐ๋ ํฌ์์๋ค์ด ํ๋๋ฉํธ์ ๋ฌด์ํ๊ณ ๋จ์ํ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ ๋์ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ฌ์ค ๊ฒ์ด๋ผ๋ ์๊ฐ์์ ์ฃผ์์ ๋งค์ํ ๋ ์ฃผ๊ฐ๊ฐ ์ ์์ ์ธ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ณผ์ ์ ๋ฐ๋ณด๊ฐ ๋ ๋ฉ์ฒญํ ๋ฐ๋ณด์๊ฒ ์ฃผ์์ ๋งค๋ํ ์ ์๋ ํ ๊ณ์ ๋ฐ๋ณต๋์ง๋ง, ์ธ์ ๊ฐ๋ ์ฃผ์์ด ํ๋๋ฉํธ๋ก ๋์์ด์ ๋ฐ๋ผ ๋๋๊ฒ ๋๋ค. (p. 232)
- Q. ์ค์ ์ ์ผ๋ก ๋ณด๋ ์ซ์๊ฐ ์๋์?
A. ๋ค. ํ์ง๋ง ๊ธฐ์ ์ด ์ซ์๋ฅผ ์กฐ์ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๋ค ์ซ์๋ ์ฝ๊ฐ ์ฃผ์ํด์ ๋ด ๋๋ค. ํ์ง๋ง ์ ์ฒด ์์ฌ์ ์์ฐ์ ์์ ์์ต์ ์๋ฏธํ๋ ์๋ณธ ์์ต๋ฅ ์ ๋ถํ๋ฆฌ๊ธฐ๋ ์ด๋ ต์ต๋๋ค. ๋ง์ผ ๊ธฐ์ ์ ์๋ณธ ์์ต๋ฅ ์ด ํ๋ฝํ๋ค๋ฉด, ๋ฌด์ธ๊ฐ ์๋ชป๋์ด ๊ฐ๊ณ ์๋ค๋ ๋ป์ ๋๋ค. - ์ ์์ค ์ฐจ๋ ธ์ค (p.249) - ์ญ๋ฒ ํ ์ด๋ก ์ ๋ ๋ฒ๋ฆฌ์ง์ ์ ํ์ด ์๊ฑฐ๋ ๋ ๋ฒ๋ฆฌ์ง๋ฅผ ๊ธฐํผํ๋ ๊ณต๋ชจํ๋์ ๊ฐ๋ณ ํฌ์์๋ค์ด ํ๊ท ๋ฒ ํ๊ฐ 1 ์ด์์ธ ์ฃผ์์ ๋ณด์ ํ๊ณ ์๋ ๋ฐ๋ฉด, ์๋ฐ ๋ฒํ๊ณผ ์ฐจ์ ๋งค์(leveraged buyout, LBO) ํฌ์์๋ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ์์ ํ ์ฃผ์์ ๋ ๋ฒ๋ฆฌ์ง๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ์ด์ ๋ฅผ ์ค๋ช ํ ์ ์๋ค. (p.274)
- ํํธ์ ๋นํํธ์ ํฐ ์ฐจ์ด๋, ํํธ๋ ๋ถ์ฐ ํฌ์์ ์์งํ๋ ๋ฐ๋ฉด ์ฌ๋์ ๋งค๋์ ๋ ์ง์คํฌ์์ ์์งํ๋ค๋ ์ ์ ๋๋ค. ํ์ง๋ง ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ข์ํ๊ฑฐ๋ ์ซ์ดํ๋ ๊ฒ์ ์ฌ์ค ์๋นํ ๋น์ทํฉ๋๋ค. (p. 312)
- ๋ชจํ์ ๊ณ ์ํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ด ์๋ ๊ฒ์ ์ ๋ต์ด ์๋ํ๋ ์ด์ ์ ์ผ๋ถ์ ๋๋ค. (p.313)
- ๋ง์ ํฌ์์๋ค์ด ๊ฐ ์์ฐ๊ตฐ์ ์ผ๋ง์ ๊ธ์ก์ ํฌ์ํ ๊ฒ์ธ์ง ํน์ ์๋ณธ์ ์ด๋ ์ ๋๋ฅผ ํฌ์ํ ๊ฒ์ธ์ง๋ฅผ ์๊ฐํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ค ํฌํฌ์๋ค์ ์ํ์ ๊ด์ ์์ ์๊ฐํ๋ค. ๊ฐ ์์ฐ๊ตฐ์์ ์ผ๋ง๋ ๋ง์ ์ํ์ ๊ฐ์ํด์ผ ํ๋์ง๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. (p.324)
- ํ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ํฌ์์๋ ๋ ๋ฒ๋ฆฌ์ง๋ฅผ ๊บผ๋ฆฌ๋ฉฐ, ๋์ ์ฃผ์๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ ๋ฒ๋ฆฌ์ง๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ง ์๊ณ ๋ ๋์ ์์ต์ ๊ฐ์ ธ๋ค์ฃผ๋ ์ํ ์์ฐ์ ๋ ๋ง์ด ํฌ์๋ฅผ ํ๋ ๊ฒ์ ์ ํธํ๋ค. ์ด๋ฌํ ํ๋์ ๊ท ํ ์ํ์์ ์์ ์์ฐ ๋ฑ๊ธ์ ์คํ์ง์๋ฅผ ๋์ฌ, ๋ ๋ฒ๋ฆฌ์ง๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ฑฐ๋ ๊ธฐ๋ ์์ต์ด ๋ฎ๋๋ผ๋ ๋ ๋ฎ์ ์์ค์ ์ํ์ ์ํ๋ ํฌ์์์๊ฒ ๊ธฐํ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค. (p.326)
- ํ์จ์ด ๋ณํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ป๊ฒ ๋๋ ์์ต์ ์บ๋ฆฌ๋ผ๊ณ ํ๋ค. ‘์บ๋ฆฌ ๊ฑฐ๋’๋ ์บ๋ฆฌ๊ฐ ๋์ ์ํ์ ํฌ์ํ๊ณ ์บ๋ฆฌ๊ฐ ๋ฎ์ ์ํ์ ๋งค๋ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. (p.350)
- ์ฃผ์์ ์ฑ๊ณผ๊ฐ ๋น์ ์ ์์ธก๊ณผ ์ผ์นํ์ง ์์ ๋, ๋ฌด์์ด ์๋ชป๋์๋์ง ํ์ธํ ํ์๊ฐ ์์ต๋๋ค. ํ๋ฆด ์ ์๋ ๊ฒ ์ค ํ๋๋ ๋น์ ์ ๊ฐ์ค์ ๋๋ค. ๊ทธ๋์ ์ฃผ์์ ์ด ๋ ๋ฏฟ์๋ ๊ฐ์ค์ด ๋ฌด์์ด์๋์ง๋ฅผ ๋์์์ด ์ฌ๊ฒํ ํด์ผ ํฉ๋๋ค. (p.393)
- ํ์ฆ ํธํฅ๊ณผ ๋ํ์ฑ(Confirmation bias and representativeness): ํด๋ฆฌ์คํฑ์ ์ฌ๋๋ค์ด ์ด๋ฏธ ๋ฏฟ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฐพ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ต๊ทผ์ ๊ฐ๊ฒฉ ์์ง์์ ๋ฏธ๋์ ๋ํํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์์ ๋ณด์ฌ ์ค๋ค. ์ด๋ฌํ ํ๋๋ก ์ธํด ํฌ์์๋ค์ ์ต๊ทผ ์์ต์ ๊ฑฐ๋ ํฌ์๋ก ์๊ธ์ ์ด๋ํ๊ณ ๋ฐ๋๋ก ์์ค์ ๋ณธ ํฌ์์์ ์๋ณธ์ ๋นผ๊ฒ ๋๋ฉฐ, ์ด ๋๊ฐ์ง ์ด์ ๋ก ์ถ์ธ๊ฐ ์ง์๋๋ค. (p.401)
- Q. ์ถ์ธ ์ถ์ข
ํฌ์๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํ๋๋ฉํธ์ ์๋ ดํ๊ฒ ๋ง๋ ๋ค๊ณ ์๊ฐํ์๋์, ์๋๋ฉด ๊ทธ๊ฒ์์ ๋ฉ์ด์ง๊ฒ ๋ง๋ ๋ค๊ณ ์๊ฐํ์๋์?
A. ์ด๋ค ๊ฒ์ ํ๋๋ฉํธ ๊ฐ์น๋ฅผ ๊ผฌ์ง์ด ๋งํ๊ธฐ๋ ์ ๋ง ์ฝ์ง ์์ ๊ฒ ๊ฐ์ต๋๋ค. ํ๋๋ฉํธ์ด๋ผ๋ ์์ด๋์ด๋ ์์ฅ์ ์๋ฒฝํ ๊ท ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์์์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ค ์ธ๊ณ์์ ๊ท ํ์ ์กด์ฌํ์ง ์๊ณ ํญ์ ๋ณํ๊ธฐ ๋ง๋ จ์ ๋๋ค. ๊ทธ๋ ์ง ์๋์? ํ๋๋ฉํธ ๊ฐ์น๊ฐ ์ผ๋ง๋ผ๊ณ ํ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์ผ์ ์์ค์ผ๋ก ํ๋๋ฉํธ ๊ฐ์น์ ๋ฒ์๊ฐ ์๋ค๊ณ ํด์ผ ํ ๊ฒ์ ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ถ์ธ ์ถ์ข ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ๊ทธ๋ฌํ ํ๋๋ฉํธ ๊ฐ์น์ ๋ฒ์ ๋ด๋ก ์ด๋ํ๋๋ก ๋ง๋ค ๊ฒ์ ๋๋ค. - ๋ฐ์ด๋น๋ ํ๋ฉ (p.426) - ์ ๋ฌผ๊ฑฐ๋์๋ฌธ์ ์์ ํฌ์ํจ์ผ๋ก์จ ์ป์ ์ ์๋ ์ต๊ณ ์ ๋ถ์ฐ ํจ๊ณผ๋, ๋ฏธ๋์ ๋ํ ๊ด์ ์ด ์๋ ์ฌ๋์๊ฒ ํฌ์ํ๋ค๋ ์ ์ ๋๋ค. ๋๋ถ๋ถ์ ํฌ์๋ ๋ฏธ๋์ ๋ํ ๊ทธ๋ค์ ๊ด์ ์ด ๋ฌด์์ธ์ง ๋งํด์ฃผ๋ ์ฌ๋๋ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ด๋ฌํ ๊ด์ ์ด ์๋ ์ฌ๋์๊ฒ ํฌ์ํ๋ ๊ฒ์ ์ฐธ์ ํ ์์ด๋์ด์ผ ์ ์์ต๋๋ค. - ๋ฐ์ด๋น๋ ํ๋ฉ (p. 427)
- ๋์ ๋ฒ๋ ๋ฐ ์์ด ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ๊ฒ์ ๋์ ์์ง ์๋ ๊ฒ์ ๋๋ค. ์์ข์ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๋จผ์ ์๊ฐํด๋ณด๊ณ , ์ผ๋ง๋ ๋ง์ ๋์ ๋ฒ ์ ์๋๊ฐ๊ฐ ์๋๋ผ ์ผ๋ง๋ ๋ง์ ๋์ ์์ ์ ์๋๊ฐ์ ๋ง์ถฐ ํฌ์ง์ ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ์ ํด์ผ ํฉ๋๋ค. ์ ์ฒด ํฌํธํด๋ฆฌ์ค ๋ด์์ ์์ค์ ์ผ๋ง๋ ๊ฐ์ํ ์ ์๋์ง๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํฌ์ง์ ์ ์ ํ์ ์ ํด์ผ ํฉ๋๋ค. - ์กด ํด์จ (p.582)